Nấm lưỡi là tình trạng rất phổ biến, gây ra bởi loại nấm tên là Candida albicans. Đặc biệt, bệnh nấm lưỡi ở trẻ em gây đau nhức, khó chịu, khiến trẻ bỏ bú, biếng ăn,… Vậy cách trị nấm lưỡi thế nào?
Nguyên nhân gây ra bệnh nấm lưỡi?
Nấm Candida được tìm thấy trong khoang miệng, không khí hoặc trong thức ăn. Nếu cơ thể bị suy giảm khả năng miễn dịch hoặc niêm mạc miệng mất cân bằng độ pH, vệ sinh răng miệng không đảm bảo là điều kiện cho nấm phát triển tốt gây ra bệnh nấm lưỡi.
Một trong các nguyên nhân gây bệnh nấm lưỡi khá phổ biến là do các bé thường ăn bánh kẹo ngọt và ít vệ sinh răng miệng. Ở người lớn, vệ sinh miệng không đảm bảo hoặc có thói quen ăn đêm và không đánh răng trước khi ngủ cũng là môi trường lý tưởng cho sự sinh sôi của nấm.
Các triệu chứng của bệnh nấm lưỡi
Ở giai đoạn đầu của bệnh thường rất ít biểu hiện. Thỉnh thoảng người bệnh có cảm giác nóng, rát và ngứa ở lưỡi. Sau đó các triệu chứng sẽ càng ngày càng rõ rệt hơn như trên lưỡi có những mảng trắng kem và chuyển sang màu vàng của phô mai, màu xanh, thậm chí có những mảng màu đen có thể gây hoại tử nếu nặng.
Bạn sẽ có cảm giác đau nhức và rát khi nuốt nước bọt. Khi ăn những thức ăn nóng, đồ cay sẽ càng đau và rát hơn. Đặc biệt, đối với những thức ăn cứng sẽ rất khó nuốt, nếu người bệnh bị nặng thì hầu như không thể ăn được.
Ngoài ra, người bệnh có thể bị chảy máu lưỡi, vì thế khi có sự tiếp xúc với dụng cụ khám lưỡi thì cần phải nhẹ nhàng tránh sự va chạm vào lưỡi. Bên cạnh đó, người bị bệnh nấm lưỡi thường lưỡi rất khô, hôi miệng, không cảm nhận được vị ngon
Đối với trẻ em, khi bị nấm lưỡi sẽ có biểu hiện như biếng bú, ăn uống khó khăn, hay quấy khóc. Đầu lưỡi có màu đỏ, phần lưỡi bị loang. Khi bú sẽ gây nấm núm vú, da đầu vú bị bong và rất rát khi cho con bú.
Chẩn đoán và những phương pháp điều trị nấm lưỡi
Chẩn đoán nấm lưỡi
Nếu không chữa trị sẽ gây ra tình trạng nấm miệng, nấm thực quản, nấm cả cơ thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
Bệnh nhân cần phải được khám kỹ lưỡng khi có triệu chứng:
Lưỡi có vết nứt, đầu lưỡi niêm mạc màu đỏ, lưỡi có các vết loang màu trắng, vàng, hoại tử màu đen. Xét nghiệm nấm lưỡi soi tươi cùng cấy nấm định dạng nấm chính là tiêu chuẩn đoán nấm lưỡi.
Phương pháp trị nấm lưỡi cho trẻ nhỏ
Trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh cần sử dụng dung dịch chống nấm an toàn và đảm bảo tiêu diệt được nấm.
Đánh tưa cho bé đúng cách. Bố mẹ phải rửa tay sạch sẽ, đặt bé nằm ngửa ra. Sử dụng miếng gạc mềm, sạch, quấn ngón trỏ sau đó nhúng vào dung dịch chống nấm sau đó nhẹ nhàng lau lưỡi từ trong ra ngoài.
Nếu lau chưa sạch có thể sử dụng miếng gạc khác để lau lại lần nữa. Động tác lạ cần dứt khoát, nhẹ nhàng để tránh gây thương tổn cho bé và hạn chế làm bé sặc.
Điều trị nấm lưỡi cho người lớn và trẻ em
Sử dụng thuốc súc miệng và xịt tại chỗ đối với các trường hợp bị nhẹ. Các trường hợp nặng khi trị tại chỗ không bớt thì cần sử dụng thuốc trị nấm toàn thân.
Liều dùng sẽ là từ 1 đến 2 tuần. Đối với những đối tượng bị nặng hay gặp phải chứng suy giảm miễn dịch như HIV,… thì việc điều trị cần đến vài tháng.
Các loại thuốc trị nấm lưỡi có thể sử dụng cho trẻ em như Nystatin, một loại thuốc có cấu trúc polyene, dòng thuốc này có tác dụng khá tốt với nấm men Candida.
Nystatin có cơ chế gắn sterol của màng tế bào nấm để làm thay đổi đi tính thấm của nấm. Điều này làm cho các chất trong bào tương của nấm bị thoát ra bên ngoài gây nên tổn thương nấm. Làm giảm đi sự phát triển và diệt nấm.
Tuy nhiên thuốc có tác dụng phụ là gây dị ứng, nổi mề đay, buồn nôn, tiêu chảy,…
Thuốc Miconazol có cơ chế ức chế enzyme tổng hợp ergosterol, một thành phần chính của màng tế bào nấm. Để từ đó gây nên sự ức chế và triệt tiêu nấm. Thuốc này có tác dụng phụ như viêm gan, dị ứng, tiêu chảy,…
Thuốc kháng nấm Fluconazol, được tổng hợp bởi cơ chế ức chế cyp P450 14-alpha demethylase, một loại men tổng hợp nên ergosterol-sterol, chất cốt lõi của màng tế bào nấm. Từ đó gây nên ức chế và diệt nấm. Thuốc sẽ có tác dụng phụ chính là gây nên buồn nôn, chóng mặt, đi ngoài,…
Thuốc kháng nấm Clotrimazole, một loại thuốc thuộc nhóm imidazole tổng hợp phổ rộng. Cơ chế hoạt động chính là liên kết với những phospholipid trên màng tế bào, biến đổi tính thấm. Gây mất đi chất nội dịch và tiêu diệt tế bào nấm.
Tuy nhiên thuốc sẽ có tác dụng phụ là gây đau đầu, buồn nôn, dị ứng, tăng men gan, suy giảm bạch cầu. Một số trường hợp bị nấm quá nặng có thể dùng đến thuốc amphotericin B.
Bài viết trên là thông tin về nấm lưỡi cũng như cách trị bệnh ở người lớn và trẻ em. Enaca hy vọng sẽ mang đến cho người đọc những cách phòng và trị bệnh nấm lưỡi hiệu quả nhất.