Là một trong những vị thuốc nam rất quý, thổ phục linh là dược liệu có công dụng để điều trị những bệnh về xương khớp, giải độc,… Hiệu quả của thuốc cũng sẽ tăng cao nếu được dùng kết hợp với những vị thuốc khác. Vậy thổ phục linh là gì? Cùng tìm hiểu qua với Enaca nhé.
Thổ phục linh là loại cây gì?
Tên gọi khác của thổ phục linh là củ kim cang, củ khúc khắc, tên khoa học là Smilax glabra Roxb Kim cang. Rễ của cây được dùng làm thuốc bằng cách phơi hay sấy khô.
Một số đặc điểm của cây thổ phục linh
Bộ phận để làm thuốc trị bệnh là rễ. Rễ có màu nâu bên ngoài, vỏ đôi khi có vảy, hình dáng trụ khối khá cứng và không đều nhau về kích thước. Thân của cây có dạng cây leo được phân thành nhiều cành, cành không có gai và thân mềm, tuổi thọ cao.
Lá cây có hình bầu dục màu xanh, nhẵn ở cả hai mặt lá. Đầu lá nhọn, mặt lá có phủ lớp phấn mỏng, cuống lá hình trái tim và dưới cuống có tua. Hoa cây thổ phục linh có màu hồng hay chấm đỏ và được mọc thành cụm có hình táng, cuống hoa dài nối thân cây. chúng thường nở vào tháng 5, 6 hàng năm.
Quả cây thổ phục linh có dạng tròn, mọc thành chùm, lúc non có màu xanh và tím hay đen khi chín, quả xuất hiện vào tháng 7 đến tháng 10. Hạt của cây dạng hình trứng, mỗi quả sẽ có 2 đến 4 hạt.
Thổ phục linh phân bố ở đâu?
Ở các nước khí hậu nhiệt đới, cận nhiệt đới của khu vực châu Á là nơi sinh sống ưa thích của thổ phục linh như Trung Quốc, Thái Lan, Ấn Độ, Việt Nam,…
Tại nước ta, thổ phục linh thường được phân bổ ở những khu vực vùng núi trung du, thung lũng ở mọi miền, có thể kể đến như Nghệ An, Khánh Hòa, Lạng Sơn,…
Những công dụng của dược liệu thổ phục linh đối với y học hiện đại
Giúp chống viêm và nâng cao đề kháng
Theo các nghiên cứu và thí nghiệm trên động vật, giai đoạn viêm mạn tính và cấp tính thì thuốc có tác dụng dược lý khá cao. Trong thời điểm này thì thổ phục linh có công dụng kháng viêm rất rõ rệt, giúp tăng cường khả năng miễn dịch và tăng tỷ lệ sống sót.
Trong một số tài liệu cũng cho biết rằng, thổ phục linh có cơ chế hệt như các hoạt chất chống viêm steroid. Điển hình có thể kể đến astilbin có vai trò cực quan trọng nhằm ngăn chặn acid uric tích tụ hay các tế bào xâm nhập vào màng hoạt dịch khớp dẫn đến bị viêm ở bệnh gút.
Giúp hỗ trợ kháng histamin và chứng dị ứng
Trong một số thí nghiệm trên động vật cũng đã ghi nhận khả năng làm giảm đi các cơn dị ứng, co giật, khó thở, các triệu chứng về hô hấp của cây thổ phục linh. Bên cạnh đó, dân gian xưa còn dùng thổ phục linh để điều trị bệnh vảy nến và giun sán,…
Công dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường
Trong các thí nghiệm trên động vật, những nhà khoa học đã ghi nhận được công dụng hạ đường huyết của thổ phục linh bằng cách tăng độ nhạy cảm của các thụ thể đối với insulin.
Tác dụng giảm đau nhức cho cơ xương, mỏi cơ
Những nghiên cứu ghi nhận nhiều kết quả rất tốt khi sử dụng cao lòng chiết xuất từ thổ phục linh kết hợp với các dược liệu khác như ngưu tất, cà gai leo, hy thiêm trong điều trị chứng thấp khớp. Hơn nữa hỗn hợp này khá tốt cho chứng đau nhức cơ, mỏi cơ,…
Những công dụng của dược liệu thổ phục linh trong y học cổ truyền
Thổ phục linh có tính bình, vị ngọt nhạt và không độc, hơi chát, quy vào kinh Can và kinh Vị. Công dụng trong hỗ trợ gân cốt, thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, trị chứng phong thấp, đau nhức gân, kiện tỳ vị và các bệnh ngoài da như ngứa, mụn nhọt, vảy nến,…
Một số lưu ý khi sử dụng thổ phục linh
Khi sử dụng thổ phục linh trong điều trị bệnh, người dùng cần nên lưu ý một số điều sau để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
Theo Đông y thì những người mắc chứng can thận, âm hư hay tỳ vị hư hàn thì không nên sử dụng thổ phục linh. Tránh việc sử dụng thổ phục linh quá nhiều trong một ngày vì có thể gây nên triệu chứng kích ứng dạ dày, gây dị ứng với nhiều người nên chỉ sử dụng từ 15 – 30g mỗi ngày.
Những phụ nữ đang mang thai hay cho con bú, các đối tượng đang sử dụng thuốc tân dược hay mắc những bệnh lý như hen, thận mạn thì cần lưu ý nhằm hạn chế các tác dụng phụ. Tuyệt đối tránh dùng thổ phục linh với trà và các loại thuốc như Digoxin, Lithium,… bởi dễ gây phản ứng thuốc.
Thổ phục linh là một trong các dược liệu rất quen thuộc và được sử dụng phổ biến trong các bài thuốc Đông y. Không ai có thể phủ nhận được những giá trị mà dược liệu này mang đến. Tuy nhiên để có thể phát huy hết những công dụng của thổ phục linh thì người sử dụng cần nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ và chuyên gia nhé.